Dijklander Ziekenhuis

Dijklander Ziekenhuis, locatie Hoorn

Contactgegevens

Opleidingssecretariaat: seccardio@dijklander.nl

Opleider: Paul van Bergen

Vice-opleider: Eric Wierda

Korte beschrijving van de kliniek / locatie(s):

Het Dijklander Ziekenhuis kent sinds de fusie in 2017 hoofdzakelijk vier locaties: Hoorn, Purmerend, Enkhuizen en Volendam. In het ziekenhuis werken 3000 medewerkers en zijn er 270 medisch specialisten verspreid over 27 medische specialismen. Binnen het ziekenhuis zijn er 7 medisch specialismen die de vervolgopleiding tot medisch specialist mede vormgegeven, waaronder de cardiologie. Nuchterheid en lef zijn kernwaarden voor ons ziekenhuis: we willen de ziekenhuiszorg elke dag beter maken en zetten in op passende zorg en netwerkzorg. Verder hebben wij een handtekening gezet onder de landelijke Green Deal Zorg 3.0 om de zorg duurzamer te maken.

Volumina:

Aantal cardiologen:                17        

Aantal CCU bedden:               9 in Hoorn, 6 in Purmerend

Aantal afdelingsbedden:        30 in Hoorn, 15 in Purmerend

Aantal TTE/TEE per jaar:        12.000 / 150

Aantal CAG per jaar:               1.300

Aantal devices per jaar:         225 (nieuwe implantaties)

Weekschema voor onderwijs / overdracht

DagTijdBesprekingLocatie
maandag – vrijdagdinsdag8.30-9.00 
8.45-9.00		Overdracht
Newsflash (recent artikel)		Auditorium
woensdag8.30-9.00
8.45-9.00		Overdracht
Beeldflash 		Auditorium
donderdag 14.00-15.00
15.00-16.00		Onderwijs
Patiëntbespreking 		Auditorium

Overige lokale besprekingen:

  • Devicebespreking (maandag 12.30-13.00, kamer pacemakertechniek polikliniek cardiologie)
  • Hartfalenbespreking (dinsdag 9.00-11.00, hartfalen polikliniek)
  • Papieren visite (woensdag 10.00-13.00, CCU artsenkamer)

Speerpunten

  • Hartfalen
  • Cardiale imaging
  • Poliklinische zorg inclusief thuismonitoring

Verdiepingsstages

  • Hartfalen
  • Algemene cardiologie

Bereikbaarheid:

Het ziekenhuis ligt naast station Hoorn (1-2 minuten loopafstand).

Voor verdere informatie zie: https://www.werkenbijdijklander.nl/

Verdiepingsstage hartfalen

Duur: 3-6 maanden

Stagebegeleider:                                  F. Aslanturk-Akdag

Plaatsvervangend stagebegeleider:      E. Wierda

Achtergrond

Hartfalen is een ziektebeeld met een grote co-morbiditeit en hoge mortaliteit. De prevalentie van hartfalen stijgt met de leeftijd en verbeterde overleving van o.a. een hartinfarct. De diagnostische en therapeutische ontwikkelingen van het afgelopen decennium hebben ertoe geleid dat hartfalen zich heeft ontwikkeld tot een belangrijk subspecialisme binnen de cardiologie. 

De cardioloog met als aandachtsgebied hartfalen dient op de hoogte te zijn van alle diagnostische en therapeutische opties die beschikbaar zijn en komen voor de patienten met zowel acuut als chronisch hartfalen. Hieronder valt naast integrale kennis omtrent geavanceerd device management, invasieve hemodynamische metingen en cardiale beeldvorming, ook meer kennis omtrent conventionele en vernieuwende medicamenteuze therapie, palliatieve zorg en de integrale aanpak met betrekking tot de belangrijkste co-morbiditeiten1.

Plaatsbepaling verdiepingsstage in de opleiding tot cardioloog

Op Europees niveau is binnen de Heart Failure Association (HFA) van de European Society of Cardiology (ESC) een curriculum voor de ”heart failure specialist” opgezet2. Binnen het kaderdocument van de NVVC wordt dit ook voor de Nederlandse situatie beschreven, om zo een gestandaardiseerd niveau in kennis, vaardigheden en professionalisme te ontwikkelen om optimale hartfalenzorg te kunnen bieden voor de patiënt met chronisch hartfalen. De opleiding tot hartfalen cardioloog in de Nederlandse situatie duurt 1 tot 2 jaar, afhankelijk van het te behalen niveau. Het laatste jaar van de opleiding tot cardioloog kan gebruikt worden voor de opleiding tot hartfalen cardioloog (level 1 cardioloog). De verdiepingsstage hartfalen in het Dijklander Ziekenhuis zou passen binnen het laatste jaar van de opleiding tot cardioloog. Tijdens de verdiepingsstage houdt de AIOS een logboek bij gericht op de voltooiing van de basismodule (Level 1 Hartfalen cardioloog) en aanvullende modules (Advanced imaging, device therapy, advanced hartfalen) voor certificering bij de Werkgroep Hartfalen van de NVVC voor level 1 en level 2 hartfalen cardioloog. 

De afdeling hartfalen binnen het Dijklander Ziekenhuis

Hartfalen is naast imaging 1 van de 2 speerpunten van de vakgroep cardiologie van het Dijklander Ziekenhuis. Op de polikliniek hartfalen van beide locaties wordt aan ongeveer 1000 patiënten met chronisch hartfalen poliklinische hartfalenzorg geleverd door 4 hartfalen cardiologen en 6 verpleegkundig specialisten. Drie hartfalen cardiologen zijn Europees gecertificeerd via de HFA & hebben de Nederlandse Masterclass Hartfalen gevolgd, en 1 hartfalen cardioloog heeft tevens de Europese hartfalen verdiepingscursus gevolgd in Zurich. Wekelijks is er op 2 locaties een MDO hartfalen met in ieder geval 1 hartfalen cardioloog en de aanwezige verpleegkundig specialisten hartfalen. 200 patienten worden ook via thuismonitoring gevolgd via de Luscii thuismeetapp die voor de lokale situatie in het Dijklander Ziekenhuis is aangepast. Jaarlijks zijn er 700 ziekenhuisopnames voor worsening heart failure. Deze patiënten worden ook in dagbehandeling op 2 locaties (Hoorn, Purmerend) behandeld en ook thuis in samenwerking met de thuiszorgorganisatie Omring. Wetenschappelijk onderzoek wordt verricht voor deze patiëntengroep in samenwerking met OLVG Amsterdam en Noordwest Ziekenhuisgroep in Alkmaar. Het Dijklander Ziekenhuis is betrokken bij het bestuur van de Stichting Amsterdam Hartfalen Overleg (SAHO); dit is het regionale overleg- en opleidingsinstituut voor hartfalen in de provincie Noord-Holland. Naast hartfalen is cardiale imaging een speerpunt van het ziekenhuis. Het Dijklander Ziekenhuis heeft een uitstekende echocardiografie-afdeling & een volwaardig cardiale MRI, nucleaire imaging en CT coronairen programma. Alle imaging cardiologen Europees gecertificeerd voor transthoracale echocardiografie en transoesophageale echocardiografie, Europees gecertificeerd voor CCTA en er is 1 cardioloog level 3 Europees gecertificeerd voor cardiale MRI.

Team hartfalen

  • Hartfalen cardiologen
    • Cathelijne Dickhoff 
    • Eric Wierda 8591
    • Fatma Aslanturk-Akdag
    • Kirsten Kortekaas
  • Verpleegkundig specialisten hartfalen
    • Riet Schouten
    • Petra op den Kelder
    • Caro Bakker
    • Jolanda Dijst-de Goeij
    • Trudy Konijn
    • Dominique de Boer

Leerdoel

  • Het diagnosticeren (incl. nagaan van de etiologie), behandelen en begeleiden van patiënten met chronisch hartfalen in de poliklinische situatie.
  • De opvang en initiële behandeling van acuut hartfalen, inclusief anamnese, lichamelijk onderzoek en interpretatie van aanvullend onderzoek.
  • Het diagnosticeren van congestie en het behandelen en begeleiden van patiënten met chronisch hartfalen die worden opgenomen in het ziekenhuis of worden behandeld via dag- of thuisbehandeling. 
  • Deelname aan regionaal onderwijs (SAHO) en samenwerkingsverband (NVVC Connect Hartfalen).
  • Deelname aan Europese Heart Failure Congress (HFA) of Nationale Hartfalen Meeting
  • HFA accreditatie via HFA examen (ESC).

Kennis

  • De AIOS is in staat om een werkdiagnose, differentiële diagnose, probleemlijstenbehandelplan op te stellen bij een patient met acuut en chronisch hartfalen (zowel HFrEF, HFmrEF als HFpEF).
    • Correcte interpretatie van ECG, laboratoriumonderzoek, biomarkers, transthoracale en transoesofageale echocardiografie (TTE, TEE), MRI, inspanningstest, coronairangiografie, rechtszijdige hartcatheterisatie, Holter, en VO2max meting.
    • Kennis van diagnostiek naar en interpretatie van onderzoeken naar comorbiditeit, inclusief adequate verwijzing naar overige specialismen (cardiogenetica / slaapapneu diagnostiek). 
  • De AIOS heeft kennis van de etiologie van onderliggende oorzaken van hartfalen. 
  • De AIOS beschikt over kennis van het lichamelijk onderzoek specifiek toegespitst op de patiënt met hartfalen en het vaststellen van congestie. 
  • De AIOS beschikt over kennis van de evidence-basedmedicamenteuze behandeling van hartfalen & de belangrijkste interacties en bijwerkingen.
    • Gedetailleerde kennis van medicamenteuze gerandomiseerde trials en actuele (inter)nationale richtlijnen hartfalen.
  • De AIOS beschikt over kennis van de mogelijkheden en indicaties voor device-therapie bij patiënten met hartfalen (cardiale resynchronisatie therapie inclusief conduction system pacing, ICD als primaire en secundaire preventie). 
    • De AIOS woont >5 CRT danwel conduction system pacing met als indicatie hartfalen, en >3 ICD implantaties bij. 
    • De AIOS beschikt over kennis van CRT(D) troubleshooting: instellingen cardiale resynchronisatie therapie, ritme-management SVT / VT, VT detectie/zones/ATP.
  • De AIOS beschikt over kennis van indicatie van invasieve elektrofysiologische behandeling van (supra)ventriculaire ritmestoornissen bij hartfalen
  • De AIOS beschikt over kennis van de toegevoegde waarde van leefstijladvies en hartrevalidatie bij patiënten met hartfalen. 
  • De AIOS beschikt over kennis van advanced heart failure en de therapeutische mogelijkeden hierbij, zowel medicamenteus (inotropica en vaso-actieve medicatie) als invasief (IABP, LVAD, ECMO, Impella, harttransplantatie). 

Vaardigheden

  • De AIOS beschikt over kennis over diagnose stellen en behandeling van hartfalen met inachtneming van lokale en landelijke protocollen.
  • De AIOS is in staat om belangrijke veranderingen in het beloop van hartfalen te herkennen (inclusief adequate interpretatie van aanvullende diagnostiek).
  • De AIOS is in staat als voorzitter te fungeren van het wekelijkse MDO hartfalen.
  • De AIOS is in staat te functioneren in het multidisciplinaire hartfalen team.
  • De AIOS is in staat om samenwerking met de eerstelijn (zowel huisarts als praktijk ondersteuner) (eventueel in het kader van NVVC Connect hartfalen Hoorn of Purmerend) te bestendigen en eventueel te intensiveren.
  • De AIOS geeft duidelijke informatie aan patiënt en betrekt patiënt en eventueel familie in besluitvorming (middels bijv. ontslag- en familiegesprek bij complexe hartfalen patiënten). 
  • De AIOS kan kort en bondig een patiënt te presenteren tijdens besprekingen.
  • De AIOS kan een bondige, complete en logische brief schrijven.
  • De AIOS kent de (contra)indicaties van en is (technisch) vaardig in de volgende verrichtingen: plaatsen centraal veneuze lijn / PICC lijn / CardioMEMS (in toekomst).
  • De AIOS is in staat om een advanced care planning (ACP) gesprek te voeren en tijdig palliatieve zorg op te starten. 

Bouwstenen

  • Overdracht cardiologie (auditorium): dagelijks
  • Wekelijks MDO hartfalen in Hoorn of Purmerend: dinsdag 9 tot 11 uur
  • Deelname cardio-oncologie polikliniek: dinsdag 11 tot 13 uur
  • Meelopen polikliniek met 1 van de hartfalen cardiologen
  • Meedoen met cardiale MRI programma met 1 van de imaging cardiologen
  • Implantatie PICC lijn / CardioMEMS: dinsdagmiddag
  • Deelname dagbehandeling worsening heart failure Hoorn (dagbehandeling) of Purmerend (polikliniek cardiologie): dagelijks
  • Deelname thuisbehandeling in samenwerking met thuiszorgorganisatie: dagelijks
  • Deelname huisartspraktijkbezoeken in kader van NVVC Connect Hartfalen: maandelijks
  • Deelname MDO EFO met AUMC (indicatie ablatie bij SVT/VT): maandelijks 1e donderdag van de maand 16.30 uur

Indeling week

  • Maandag: polikliniek, imaging
  • Dinsdag: MDO hartfalen, imaging
  • Woensdag: grote visite, polikliniek (evt vrij)
  • Donderdag: MRI, bespreking 
  • Vrijdag: administratie, polikliniek (evt vrij)

Zelfstudie

  • Protocollen
    • Lokale protocollen op Zenya
  • Literatuur
    • ESC richtlijnen: heart failure
    • ESC position papers 
    • ESC textbook of cardiovascular medicine (3rd edition)
  • Onderwijs
    • SAHO
    • Deelname aan het Europees Hartfalen congres (HFA) of Nationale Hartfalen Meeting

Beoordeling en toetsing

  • Gesprekken 6 maanden stage met stagebegeleider of plaatsvervangend stagebegeleider
    • Introductiegesprek (met vastleggen stage-specifieke individuele leerdoelen) bij aanvang
    • Tussengesprek na 3 maanden
    • Eindgesprek na 6 maanden
  • Gesprekken 3 maanden stage met stagebegeleider of plaatsvervangend stagebegeleider
    • Introductiegesprek (met vastleggen stage-specifieke individuele leerdoelen) bij aanvang
    • Tussengesprek na 1,5 maand
    • Eindgesprek na 3 maanden
  • KPB patiëntbespreking/MDO
  • KPB supervisie verpleegkundig specialist
  • KPB brief
  • KPB time management
  • OSATS TTE/TEE/beoordeling MRI
  • OSATS rechtscatheterisatie
  • OSATS plaatsing centraal veneuze lijn / PICC lijn / CardioMEMS
  • 360 graden feedback verpleegkundig specialist hartfalen
  • Accreditatie HFA 
  • EPA aan einde stage (verwacht bekwaamheidsniveau 4)

Samenvattend groeit de AIOS gedurende deze stage naar een cardioloog met aandachtsgebied hartfalen. Na afloop kan de AIOS in staat worden geacht om in een algemeen ziekenhuis leiding te geven aan een poliklinisch en klinisch team voor patiënten met hartfalen. 

Referentie

  1. Kaderdocument voor de opleiding tot hartfalen cardioloog, Werkgroep Hartfalen, Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC), 22 augustus 2022
  2. McDonagh et al. Heart failure association of the European Society of Cardiology specialist heart failure curriculum. Eur J Heart Failure 2014; 16: 151-162.

Verdiepingsstage algemene cardiologie

Duur: 6 maanden

Stagebegeleider:                                  J. Wiersma

Plaatsvervangend stagebegeleider:      E. Wierda

Samenvatting:

Gedurende de 6 maanden durende verdiepingsstage algemene cardiologie in het Dijklander ziekenhuis zal de AIOS werkzaamheden verrichten zoals een cardioloog in een perifeer ziekenhuis, maar uiteraard onder supervisie van een ervaren cardioloog. Tijdens deze stage is er de mogelijkheid om naast het voorgestelde rooster een eigen invulling te doen, voor zover dat mogelijk is. Aan het einde van deze stage dient de AIOS voldoende vaardigheden, zoals hieronder weergegeven, te hebben ontwikkeld om als zelfstandig cardioloog in een perifeer ziekenhuis te kunnen functioneren.

Achtergrond:

Tijdens de opleiding vinden vaak nog beperkt superviserende taken plaats van co-assistenten, A(N)IOS en SEH-artsen. Deze verdiepingsstage biedt de mogelijkheid om op een veilige manier hiermee ervaring op te doen. Deze verdiepingsstage biedt de mogelijkheid om onder begeleiding van een ervaren collega te groeien naar een allround cardioloog die klaar is om aan de slag te gaan in een perifeer ziekenhuis.  

Plaatsbepaling verdiepingsstage in de opleiding tot cardioloog:

Gelet op het doel en aard van de stage wordt de stage algemene cardiologie bij voorkeur gepland in het laatste jaar van de opleiding cardiologie. 

Leerdoel

  • Het diagnosticeren, behandelen en begeleiden van patiënten met hart-en vaatziekten in de poliklinische situatie.
  • Adequaat superviseren van co-assistenten, A(N)IOS, verpleegkundig specialisten en SEH-artsen.
  • Collegiale en professionele omgang met collega cardiologen, collega specialisten, verpleegkundigen en huisartsen.
  • Het geven van scholing door middel van deelname aan lokaal en regionaal onderwijs.
  • Deelname aan vakgroepvergaderingen en onder begeleiding van staflid deelname aan een ziekenhuisbrede commissie.

Kennis

  • De AIOS is in staat om een werkdiagnose, differentiële diagnose, probleemlijst en behandelplan op te stellen bij patienten met hart- en vaatziekten.
  • De AIOS heeft kennis van de etiologie van onderliggende oorzaken van hart- en vaatziekten.
  • De AIOS beschikt over kennis van het lichamelijk onderzoek specifiek toegespitst op de patiënt met hartziekte.
  • Correcte interpretatie van ECG, laboratoriumonderzoek, biomarkers, transthoracale en transoesofageale echocardiografie (TTE, TEE), MRI, inspanningstest, coronair angiografie, rechtszijdige hartcatheterisatie, Holter.
  • Kennis van diagnostiek naar en interpretatie van onderzoeken naar comorbiditeiten, inclusief adequate verwijzing naar overige specialismen (oa cardiogenetica / slaapapneu diagnostiek). 

Vaardigheden

  • De AIOS beschikt over kennis over diagnose stellen en behandeling van hartziekte met inachtneming van lokale en landelijke protocollen.
  • De AIOS is in staat om belangrijke veranderingen in het beloop van hartziekte te herkennen (inclusief adequate interpretatie van aanvullende diagnostiek).
  • De AIOS geeft duidelijke informatie aan patiënt en betrekt patiënt en eventueel familie in besluitvorming. 
  • De AIOS kan kort en bondig een patiënt presenteren tijdens besprekingen. 
  • De AIOS kan een bondige, complete en logische brief schrijven.
  • De AIOS is in staat om een advanced care planning (ACP) gesprek te voeren en tijdig palliatieve zorg op te starten. Specifiek op hartfalen gebied kan de verpleegkundig specialist de AIOS hierbij tips en tricks verschaffen. 

Bouwstenen

  • Overdracht cardiologie (auditorium): dagelijks
  • Meedoen van kliniekweken waarbij supervisie, met ondersteuning, van alle klinische werkzaamheden op EHH, CCU en afdeling cardiologie
  • Poliklinische spreekuren
  • Wekelijks MDO hartfalen in Hoorn of Purmerend: dinsdag 9 tot 11 uur
  • Meedoen met cMRI en CT coronairen programma met een van de imaging cardiologen
  • Indien mogelijk PICC lijnen, CVL, tijdelijke PM draden en pericardpuncties onder begeleiding
  • Meedoen/uitvoeren met TEE onderzoek: dinsdag middag
  • Zelfstandig uitvoeren van hartcatheterisaties: wisselende dag
  • Deelname MDO EFO met AUMC (indicatie ablatie bij SVT/VT): maandelijks 1e donderdag van de maand 16.30 uur

Leermiddelen

  • Avond- en nachtdiensten draaien (met een tweede achterwacht ook ingeroosterd), inclusief het verrichten van acute invasieve interventies (pericardpunctie en tijdelijke pacemakerdraden)
  • Superviseren van co-assistenten, A(N)IOS en verpleegkundigen van verschillend opleidingsniveau tijdens de behandeling van patiënten op de verpleegafdeling en CCU. 
  • Zelfstandig diagnostiek en behandeling van acute en subacute cardiale pathologie opstellen, e.g. ritmestoornissen, acuut hartfalen, acute coronaire syndromen, endocarditis met hartfalen etc. 
  • Poliklinische cardiologie inclusief triage van verwijzingen van polikliniek
  • Inzicht in en communicatie met patiënt en familie over overwegingen, ethiek en beslissingen rondom behandelbeperking en behandelbeperkingen. 

Indeling week

  • Maandag: polikliniek, imaging (CT of MRI)
  • Dinsdag: hartfalen MDO + imaging (TEE)
  • Woensdag: CAG + administratie

Donderdag: imaging (MRI) + vakgroepvergadering/ onderwijs

Vrijdag: polikliniek + eigen invulling

Zelfstudie

  • Protocollen
    • Lokale protocollen op Zenya
  • Literatuur
    • ESC richtlijnen: stable coronary artery disease, acute and chronic heart failure, atrial fibrillation, valvular heart disease, CVD prevention.
    • ESC textbook of cardiovascular medicine (3rd edition)
  • Onderwijs
    • Lokaal: donderdagmiddag
    • Regionaal: GAO, SAHO, ACV